Гүзәлия: "Бәхетемне югалтудан куркам" (ӘҢГӘМӘ)

– Гүзәлия, җырлар иҗат итү белән генә түгел, концертлар оештыру, продюсерлык белән дә шөгыльләнәсең бит әле. Продюсер булу – заман таләбеме?

– Элек концерт оештыру авыр түгел иде. Хәзер алай дип әйтеп булмый. Халык җырларны күбрәк Интернет аша тыңлый, клиплар карый һәм концертка йөрүне бик кирәксенми. Мәс­кәүдә бу бигрәк тә сизелә. Продюсерлыкка кил­гәндә, анысы –күбрәк күңел кушкан эш. “Татар җыры” бәйгесе турында беренче тапкыр ишеткәч, Мәскәүдә татар эстрадасын җәел­дерергә кирәк икән дип күңелгә салып куйган идем. Ярдәм сораган һәрбер кешегә булышырга тырышам. Мәскәүдә туып үскән яшь баш­каручыларның татарча җыр­ла­вын, үзара татарча сөйләшергә тырышуын күреп, күңел шатлана. Димәк, милли үзаң үзгәргән, ана теленә ихтыяҗ арткан. Бу юлы Казанга шундый кеше­ләр­нең берсе Эмиль Фәх­ретдиновны алып килдем. Әлегә аның исеме сезгә берни сөй­ләмәс. Ләкин ул тамашачы кү­ңе­ленә юлны тиз табар дип ышанам.

– Ни өчен Мәскәү артистлары Казанда җыр яздыра? Анда җыр студияләренең мөм­кин­лекләре күбрәк түгелме соң?

– Татар җырының тавыш операторы да, аранжировка ясаучысы да татар кешесе булырга тиеш. Минем җаныма Марат Мухин студиясе якын. Ул һәр сүзнең, аһәңнең мәгънәсен тоеп эшли. Дөресен әйткәндә, Казандагы иҗади мохит ошый миңа. Әле менә “Югалтасым килми” җы­рына клипны да биредә төшер­дек. Ул – минем генә түгел, сүзләр авторы Гөлүсә Әхмәт­җанованың, тавыш операторы Марат Му­хинның, аран­жировка остасы Радик Юлъяк­шинның уртак иҗат җимеше. Яшерен-батырын түгел, Татарстанда клип төшерү арзанрак. Әмма сыйфаты Мәс­кәү­не­кеннән бер дә калышмый.

– Авылыгызның атамасы үзегездән алда йөри, диләр.

– Чуашстаннан, Татар Согыты авылыннан дисәң, таныйлар, бе­ләләр. Болай, шул авылныкы булганым өчен генә өстенлек бир­гәннәре, ярдәм иткәннәре юк.

– Кечкенәдән җырлап үс­кәч, эстрадага кереп китүең, бер караганда, табигый кебек.

– Эстрадага эләгүем очраклы хәл булды. Микрофон тотып, сәхнәгә чыгу турында хыяллансам да, бу беркайчан да максат булмады. Сәнгать юлын сай­ласаң, Казанга килеп урнашырга, укырга кирәк. Ә безнең Казанда беркемебез дә юк. Табигый, өч туганым яшәгән Мәс­кәүне сайладым. Апамда яши башладым, балаларын кичке татар мәктәбенә йөртә идем. Укытучылар мине белә, бәйрәм чарасы булса, һәр яктан ярдәм итә идем. Берзаман болар “Татар җыры” бәйгесендә Мәскәү өчен чыгыш ясарлык кеше эзлиләр икән. Миңа тәкъдим иттеләр. Туктагыз әле, минем бит ни җырым, ни сәхнә киемем юк, дим. Ай-вайга карап тормадылар, билгеле. Ышан­ганнар икән, тырышып карарга кирәк бит инде. Җыр язылды, концерт костюмын прокатка алып тордым. Баласын югалткан “Ана җыры” иде ул. Тәнәфестә күрәм: күп кеше шуны көйләп йөри. Хәзер аны “Казан егетләре” үз репертуарына алды. Шуннан “Заман егет­ләре” төркеме килешү төзергә тәкъдим итте. Алар белән ике җыр альбомы яздырдык. Аннан үзем генә эшли башладым.

– “Ана җыры” дигәннән, күбрәк лирик, тирән эчтәлек­ле җырлар иҗат итәсең бугай.

– Киресенчә, җырчылар җи­ңел, ритмик җырлар сорап мөрәҗәгать итә һәм күбе­сенчә шул юнәлештәрәк иҗат ителә. Үзем исә моңлы җырларымны яратып башкарам. “Югалтасым килми”, мәсәлән...

– Бу җыр берәр төрле вакыйгага бәйлеме әллә?

– Һәрбер җырга күңелем чаткысы салынган. “Югалтасым килми” үземнең тормышыма бәйле. Шәхси тормышыма шатланам, үземне бәхетле кеше дип саныйм. Әнә шул бәхетемне югалтудан куркам. Барлыгы 300дән артык җы­рым бар. Аларны Хәния Фәрхи, Айдар Галимов, Булат Нигъ­мәтуллин кебек җырчылар башкара. Гүзәлия Шакирова, Венер Фәттахов, Зә­лифә Шәй­хет­динова белән хез­мәттәшлек итәм.

– Берзаман Гүзәлия яулык япкан, дин юлына баскан дигән сүз таралды.

– Яулыкны танылган стилист яптырган иде. Бик матур, уңайлы икән. Ә дин мәсьәләсенә кил­гәндә, күңелгә кечкенәдән иман орлыклары салынган. Төп кануннарны үтәргә тырышам. Иң мөһиме, күңелең чиста булсын, кешеләргә явызлык кылма, булдыра алган кадәр булыш, дигән кагыйдәләргә таянып яшим. Дини эчтәлектәге җырларым да байтак. Тик андый җырларны репертуарларына алырга ашкынып торучы җыр­чылар гына бик аз шул.

– Гүзәлия, ишле гаиләдә туып үстем дигән идең, гаиләң белән таныштырып китсәң иде.

– Ун бала үстек без. Әти-әни гади кешеләр: әни хисапчы, әти мелиоратор булып эшләде. Туганнарым төрле өлкәләрдә эшли: агроном, электрик, инженер, төзүче, эретеп ябыштыручы – нинди генә һөнәр ияләре юк бездә. Туганым Мәүлидә Мортазина белән мин исә сәнгать өлкәсен сайладык. Кеч­кенәдән өйдә җыр яңгырап торды. Эш арасында булсынмы ул, ял иткәндәме – җырлау, шигырь чыгару гадәти күренеш иде. Әнием Саниягә күптән түгел 80 яшь тулды, әтием Нургали – гүр иясе инде, рухы шат булсын. Әнине әле дә нинди генә мәҗлескә чакырсалар да, җыр­латмыйча калмыйлар. Әле менә юбилеен үткәреп кил­дек. Үзебез гаилә әгъ­заларыннан кала, кырык ир-ат, кырык хатын-кыз чакырдык. Әни үзе язган шигырь-бәетләрне укыды, җырлады да. Күрәсең, бу сәләт безгә әниемнең әтисе – бабабыздан килә торгандыр. Ул җор телле, моңлы тавышлы кеше булган.

– Их, менә шушы эшне эшлисе иде, дигән омтылыш бармы?

– Бар, ләкин мин аны әлегә әйтә алмыйм. Ул Татарстан белән бәйле һәм көз айларында тормышка ашар дип өметләнәм.

Чыганак: "Ватаным Татарстан" газетасы